Historia rasy w skrócie
Historia border collie związana jest z wyspami brytyjskimi – krainą pasterzy. Psy owczarskie pracowały tam od dawien dawna, najprawdopodobniej pierwsze w typie collie przybyły do Irlandii z Europy pomiędzy V a I w. p.n.e. Były niezastąpione w pracy ze stadami owiec, potrafiły je przepędzać na długich dystansach, nawet w trudnych warunkach terenowych i klimatycznych. Na przestrzeni wieków zmieniał się ich typ, budowa, szata. Pasterze preferowali psy wytrzymałe, zwinne, inteligentne, opanowane, nieagresywne w stosunku do zwierząt, za to chętne do współpracy z człowiekiem. Uroda nie stanowiła kryterium selekcji. Owczarze organizowali lokalne zawody w wypasaniu owiec przez psy i w ten sposób zaczęto wyłaniać najlepsze osobniki. Za pradziada wszystkich współczesnych borderów jest uważany legendarny OLD HEMP –niepokonany zwycięzca zawodów pasterskich. Był to koniec XIX wieku, a od tamtej pory na świat przyszło wiele wybitnych psów, które miały wpływ na rozwój rasy. Warto też wspomnieć tu o ISDS, Międzynarodowym Stowarzyszeniu Psów Pasterskich, powstałym w 1906 roku, którego do dziś celem jest rozwijanie pasterskich zdolności u borderów i zrzeszającym wyłącznie psy użytkowe. Dziś wciąż z powodzeniem pracują one na pastwiskach, jednak hoduje się je także w celach wystawowych, a sam border collie zyskał status psa sportowego lub rodzinnego.
Wygląd
Border to nieduży pies o proporcjonalnej, harmonijnej sylwetce. Jest wiele typów borderów, rozpiętość ich wyglądu jest tak duża, że czasem dwa bordery wydają się przedstawicielami różnych ras. Wynika to m.in. z podziału na bordery użytkowe (sportowe czy farmerskie) i wystawowe (,,showki”). Te pierwsze często są lżejsze, wysokonożne, mają delikatniejszą budowę i najczęściej krótki włos. Psy wystawowe są natomiast mocniej zbudowane, cięższe i obficiej owłosione.
Uszy bordera mogą być stojące, półstojące, załamane lub oklapnięte. Ważne jest natomiast, aby były ruchliwe i reagowały na najmniejszy hałas. Oczy bystre, czujne, owalnego kształtu, ciemnobrązowe, a u merle mogą być niebieskie lub różnokolorowe. Pies powinien poruszać się płynnie i swobodnie. Chrakterystyczny dla bordera jest jego przyczajony chód: pies jest pochylony do przodu i sprawia wrażenie jakby się skradał – w taki właśnie sposób bordery podchodziły do stada w czasie pracy.
Szata bordera występuje w wielu odmianach kolorystycznych. Najpopularniejsze są klasyczne, czyli czarno – białe. Inne umaszczenia to czekoladowo-białe, blue merle, red merle, tricolor lub ich kombinacje.
Zachowanie i charakter
Border collie jest psem bystrym, żywym, radosnym, słynącym z inteligencji. Ma dużą potrzebę ruchu, jest nastawiony na współpracę z człowiekiem, zawsze chętny do wykonywania zadań. I mimo że bordery nie pracują dziś już tak często jak kiedyś przy wypasaniu owiec, to zamiłowanie do pracy mają we krwi. Te cechy sprawiają, że border nie lubi się nudzić, wręcz chce być do czegoś angażowany i czuć się potrzebny. Należy więc go zajmować nie tylko fizycznie, ale także psychicznie. Szybko i bardzo chętnie się uczy, a w czasie ćwiczeń jest maksymalnie skupiony. Niezwykle oddany właścicielowi, najchętniej nie odstępowałby go na krok. Jest wobec niego serdeczny, uczuciowy, ale czasami – nawet zazdrosny. Wobec obcych zachowuje się przyjaźnie, ale często podchodzi do nich z rezerwą. W stosunku do innych czworonogów jest tolerancyjny. To psy niestrudzone, stanowcze i zdecydowane podczas wykonywania zadań, a jednocześnie bardzo wrażliwe, oddane i czułe. Potrzebują konsekwentnego opiekuna, ale absolutnie nie ostrego traktowania. Są bardzo czujne i reagują na najdrobniejsze nawet bodźce. Znudzony, niczym niezajęty border może stać się nadpobudliwy lub niesforny.
Zdrowie
Bordery żyją długo, nawet do 17-18 lat, lecz tak jak inne rasy – i ta nie jest wolna od schorzeń. Większość z nich ma podłoże genetyczne, na szczęście można już dziś wykonać wiele testów DNA, które potrafią wykryć chorobę lub jej nosicielstwo. Wśród borderów zdarza się dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, choroby oczu, schorzenia neurologiczne. Dobra diagnostyka i skuteczne leczenie pozwalają mieć wiele z tych chorób pod kontrolą. Na szczęście też coraz więcej hodowców bada swoje psy przed dopuszczeniem ich do rozrodu. Warto więc przed zakupem szczeniaka zapytać o badania wykonane u rodziców malucha.
Pielęgnacja
Do zabiegów pielęgnacyjnych warto przyzwyczaić już małego borderka. Nie są to jednak w przypadku tej rasy czasochłonne czynności. Szata bordera jest łatwa w utrzymaniu. Należy regularnie czesać psa, raz na 1-2 tygodnie, natomiast w okresie linienia – na pewno częściej, nawet codziennie. Szczególną uwagę można zwrócić na włosy za uszami oraz na portkach, bo zaniedbane lubią się tam kołtunić. Zdrowa sierść bordera jest lśniąca i gęsta, aby była w dobrej kondycji, warto do diety włączyć żółtka, oleje, a w okresie zmiany szaty – preparaty z biotyną. Uszy czyścimy regularnie odpowiednim płynem. Psa kąpiemy, gdy jest taka potrzeba, jeśli psiak nie jest brudny, nie fundujmy mu łaźni. Obserwujemy natomiast, czy na zębach nie tworzy się kamień. Aby temu zapobiec, można psu dawać specjalne czyszczące gryzaki lub suchary. Pazury należy przycinać specjalnym obcinaczem, często jednak pies sam je ściera, biegając po twardym podłożu.
